ΦΑΤΙΧ ΑΚΙΝ: H Τουρκία καλπάζει προς την κρίση

Ο Τουρκικής καταγωγής σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν, δημοφιλής και στην Ελλάδα, έχει βραβευτεί πολλές φορές, μεταξύ άλλων με τη Χρυσή Αρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου, το βραβείο Ευρωπαϊκής Ταινίας για το δράμα «Μαζί, ποτέ!» και με το βραβείο σεναρίου του Φεστιβάλ των Κανών για την «Ακρη του ουρανού»


Συναντήσαμε τον Φατίχ Ακίν σε μια μέρα απεργίας, με αφορμή την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ του «Ο παράδεισος δεν είναι εδώ». Ο χώρος γύρω από το Σύνταγμα, όπου πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη σε γνωστό ξενοδοχείο, είναι κλειστός. Ετσι, η συζήτηση στρέφεται αναπόφευκτα γύρω από την «κρίση».

Αισιόδοξος, πάντως, ο σκηνοθέτης δηλώνει ανυπόμονος να αφοσιωθεί στη νέα του ταινία και να επιστρέψει στη Γερμανία, αν και «εξουθενωμένος», όπως λέει, έχοντας μόλις τελειώσει έναν γύρο προώθησης του ντοκιμαντέρ στην Τουρκία, τη χώρα καταγωγής του.
 
Πώς είναι οι αντιδράσεις στην Τουρκία απέναντι στην ταινία;
Aρκετά καλές. Θεωρούν ότι η ταινία απεικονίζει την απογοήτευση της τουρκικής κοινωνίας αυτή τη στιγμή.
 
Από πού προέρχεται;
Είναι πολιτική και κοινωνική. Αν κριτικάρεις για κάτι την κυβέρνηση, έχεις σοβαρά μπλεξίματα. Η κοινωνία έχει χρήματα. Είναι όλα όμως με πίστωση. Οι τουρκικές τράπεζες δεν εξαρτώνται από τις ευρωπαϊκές. Τα χρήματα προέρχονται από τις αραβικές χώρες, όχι από τη Γερμανία, όπως στην Ελλάδα. Νομίζω ότι καλπάζουν κατευθείαν προς την οικονομική κρίση που ξέσπασε εδώ. Τα πάντα αγοράζονται με πιστωτικές κάρτες.
 
Ολα αυτά εις βάρος της δημοκρατίας...
Ενα είδος δημοκρατίας. Στην ταινία, για παράδειγμα, οι πολίτες πηγαίνουν στον δικαστή προσπαθώντας να βρουν το δίκιο τους, αλλά δεν το καταφέρνουν. Η πλειοψηφία των κατοίκων στην ευρύτερη περιοχή της βορειανατολικής Τουρκίας θέλει τη χωματερή να γίνει στο χωριό Τσαμπόρνο γιατί δεν είναι έξω από τον δρόμο των δικών τους σπιτιών. Είναι όπως στο σκάκι: θυσιάζεις κάτι. Θυσιάζεις 2000 ψηφοφόρους και κερδίζεις σχεδόν 1 εκατομμύριο ψήφους. Αυτή είναι η δημοκρατία.
 
Γιατί ενδιαφερθήκατε για τη συγκεκριμένη ιστορία;
Εψαχνα τοποθεσίες για την «Ακρη του ουρανού» όταν ανακάλυψα το χωριό-μέρος καταγωγής του παππούδων μου. Το ερωτεύτηκα, ήταν πολύ κινηματογραφικό και δέθηκα με τους κατοίκους. Αυτοί μου είπαν για τα σχέδια της χωματερής και για το κίνημα διαμαρτυρίας. Δεν είχαν όμως ένα λόμπι για να τους στηρίξει κι έτσι αναρωτήθηκα πώς μπορούσα να συνεισφέρω. Αυτό που έκανα ως σκηνοθέτης ήταν να γυρίσω μια ταινία.
 
Πόσο δύσκολο είναι να παραμείνει κανείς ουδέτερος;
Δεν χρειάζεται. Να βάλω το σακάκι της ουδετερότητας όταν το θέμα αφορά το χωριό των προγόνων μου; Βλέπω την αντίθετη πλευρά και της αφήνω χώρο για να αναπτύξει την επιχειρηματολογία της.
 
Είστε αισιόδοξος ότι κάτι καλό θα προκύψει από την προσπάθειά σας;
Είμαι πάντα αισιόδοξος. «Περίμενε και έλπιζε», γράφει ο Αλέξανδρος Δουμάς στον «Κόμη του Μόντε Χρίστο». Είναι τα δύο πράγματα που κάνουν την ανθρωπότητα να αντιστέκεται. Πιστεύω σ' αυτό. Το φιλμ μπορεί να είναι μικρό, είναι όμως δυνατό. Δεν αντιμετωπίζω μόνο διεφθαρμένους πολιτικούς αλλά την πλειοψηφία της κοινωνίας που θέλει τη χωματερή. Οι πολιτικοί είναι τα συμπτώματα της ασθένειας αλλά δεν είναι ο σπόρος της. Ο σπόρος είμαστε εμείς οι άνθρωποι.
 
Παρατηρείτε αλλαγές στην Ελλάδα της κρίσης;
Παρακολουθώ όσα συμβαίνουν μέσα από τις ειδήσεις εκτός Γερμανίας. Οχι τόσο εδώ γιατί έρχομαι για τα φεστιβάλ. Δεν νιώθω την κρίση αν και την «ακούω» αυτή τη στιγμή καθώς μιλάμε (ακούγεται απ' έξω αστυνομική σειρήνα). Για μένα έχει άλλη αξία. Την εκτιμώ γιατί ο θυμός είναι δώρο.

Η ιδέα ότι η δημοκρατία γεννήθηκε στην Ελλάδα και οι Ελληνες διαδηλώνουν στους δρόμους έξω από την Ακρόπολη, μου αρέσει. Υπάρχει ένας ρομαντισμός σ' αυτό. Ξέρω ότι η πραγματικότητα δεν είναι αυτή, αλλά το βλέπω και ως σκηνοθέτης. Στην Τουρκία έχουμε σοβαρό πόλεμο. Υπάρχουν περιοχές στις οποίες δεν μπορεί να μπει ο στρατός γιατί είναι υπό την κατοχή του PKK.

Μπορεί να γίνει πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ισραήλ και η Τουρκία να βρεθεί ανάμεσα, είτε το θέλει είτε όχι. Ο,τι συμβαίνει στην Ελλάδα δεν είναι το ίδιο. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι η Ευρώπη θα την εγκαταλείψει. Για τους όποιους λόγους. Πρέπει να είσαι πραγματιστής, όχι ρομαντικός σ' αυτή την περίπτωση.
 
Την ίδια στιγμή, η άνοδος ενός ναζιστικού κόμματος στην Ελλάδα αποτελεί απειλή για το σύστημα.
Σε μια οικονομική κρίση, το φαινόμενο δεν αποτελεί έκπληξη. Η Γερμανία είχε την οικονομική της κρίση στη δεκαετία του '30 και εκλέχθηκε ο Χίτλερ. Αν η κοινωνία έχει οικονομικό πρόβλημα, αυτόματα πάει προς τα άκρα.
 
Μετά από 40 χρόνια ευημερίας στην Ελλάδα, κανένας δεν προέβλεψε την άνοδο της ακροδεξιάς.
Οφείλετε να το αντιμετωπίσετε. Κανείς δεν θα σας βοηθήσει σ' αυτό. Αυτό που έμαθα από τους ανθρώπους στο χωριό, οι οποίοι ζουν αρμονικά με τη φύση, είναι ότι οι εποχές διαδέχονται η μία την άλλη. Κάνουν κύκλο. Η ίδια η φύση μας το μαθαίνει αυτό. Δεν πρέπει να αγνοούμε τους νόμους της. Μπορεί να έχουμε φθινόπωρο ή χειμώνα τώρα, αλλά θα έρθει και η άνοιξη. Δεν ξέρω να σας πω το πώς, αλλά θα γίνει.

ΑΝΤΑ ΔΑΛΙΑΚΑ
 ethnos.gr