Θεμέλια για το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟ 2016 

Εως τον χειμώνα του 2016, ή το αργότερο την άνοιξη με καλοκαίρι του 2017, εκτιμάται πως θα στέκει ξανά στη θέση του το ιστορικό πέτρινο γεφύρι της Πλάκας στα Τζουμέρκα, το μεγαλύτερο μονότοξο των Βαλκανίων, το οποίο κατέρρευσε κατά τη θεομηνία που έπληξε την περιοχή την 1η Φεβρουαρίου. 



Η αποκατάσταση θα γίνει με τους ογκόλιθους της ίδιας της γέφυρας που θα περισυλλεχθούν από την κοίτη του Αραχθου και θα επανατοποθετηθούν, με βάση τις προμελέτες καθηγητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ενώ το έργο θα χρηματοδοτηθεί στο σύνολό του από δωρεές και χορηγίες ιδιωτών, χωρίς την οικονομική επιβάρυνση του Δημοσίου.
 
Συμβάσεις
 
Σε εκδήλωση που έγινε στην Αθήνα με πρωτοβουλία της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού, Νίκου Ξυδάκη, και εκπροσώπων φορέων της Ηπείρου, παρουσιάστηκαν οι προμελέτες του ΕΜΠ για την προτεινόμενη μέθοδο αναστήλωσης, παραδόθηκαν οι σχετικές προγραμματικές συμβάσεις και αποφασίστηκε να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατό οι πρόδρομες εργασίες.

«Στόχος μας είναι το γεφύρι να ξαναστηθεί το γρηγορότερο δυνατό στη θέση του, με μορφή όσο πιο κοντά σε αυτή που είχε. Ενα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα θα ήταν να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2016, αλλά αυτό προϋποθέτει μεγάλο συντονισμό όλων των φορέων και φροντίδα.

Εχουμε την τεχνογνωσία, την τεχνολογία, το μελετητικό δυναμικό και τη θέληση να το πετύχουμε», είπε ο πρύτανης του ΕΜΠ, Ιωάννης Γκόλιας, ο οποίος χαρακτήρισε την κατάρρευση του ιστορικού γεφυριού ως «πραγματικό σοκ για την κοινωνία της Ηπείρου αλλά και της Ελλάδας γενικότερα».

Το γεφύρι της Πλάκας στα Τζουμέρκα ήταν το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων. Χτίστηκε το 1866, είχε άνοιγμα καμάρας 40 μέτρα και το μέγιστο ύψος του ήταν 19 μέτρα

 

Στην προγραμματική σύμβαση με αντικείμενο τον συντονισμό των εργασιών αποκατάστασης, το σχέδιο της οποίας παρέδωσε ο Ν. Ξυδάκης στον περιφερειάρχη Ηπείρου, Α. Καχριμάνη, θα μετέχουν το υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων, το ΕΜΠ και το Τμήμα Ηπείρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου.

Παράλληλα, δημιουργείται Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, που θα διαχειρίζεται τις δωρεές ιδιωτών, αποτελούμενη από τον περιφερειάρχη, τον δήμαρχο Β. Τζουμέρκων, τον πρόεδρο του ΤΕΕ Ηπείρου, τον επικεφαλής του Συλλόγου Προστασίας Αράχθου και τους μητροπολίτες Ιωαννίνων και Αρτης.

 

 

«Αυτή η εταιρεία θα είναι ο ''τροχονόμος'' των χορηγιών, όχι το ''χρηματοκιβώτιό'' τους. Θα κατευθύνει τις δωρεές προς τους μελετητές, τον εργολάβο και τις διάφορες εργασίες», διευκρινίζει στο «Εθνος» ο δήμαρχος Β. Τζουμέρκων, Ι. Σεντελές.

Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει ήδη εκπεφρασμένη βούληση οικονομικής συνδρομής από μεγάλες εταιρείες, από συστημική τράπεζα, φορείς και απλούς πολίτες, που θα συνεισφέρουν με ό,τι μπορεί ο καθένας, ενώ ακόμη και Ηπειρώτες καλλιτέχνες έχουν πει πως θα βγάλουν έργα τους σε δημοπρασία προκειμένου να διαθέσουν τα έσοδα στο έργο της αναστήλωσης.
 
Διαβεβαίωση
 
«Η ανταπόκριση είναι πρωτοφανής και συγκινητική. Δεν έχουμε εικόνα του κόστους του έργου αυτήν τη στιγμή, αλλά υπάρχει η διαβεβαίωση του υπουργείου Πολιτισμού πως θα συμβάλει αν δεν επαρκούν τα χρήματα από τις χορηγίες», ανέφερε ο κ. Σεντελές.

 

Ηδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία αναζήτησης των πρώτων χορηγιών που θα χρηματοδοτήσουν τις προκαταρκτικές εργασίες, όπως οι δρόμοι πρόσβασης προς τα ακρόβαθρα της γέφυρας, οι γεωτρήσεις, η συγκέντρωση και συντήρηση των τμημάτων της γέφυρας που έχουν πέσει στο ποτάμι κ.ά., οι οποίες θα γίνουν με τον συντονισμό της Περιφέρειας Ηπείρου, του ΤΕΕ και της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων.

Ερευνα μέσα απο φωτογραφίες, αφηγήσεις και σεισμικά δεδομένα   
Θα αξιοποιηθούν στοιχεία ακόμα και από την Κατοχή

 

Χτισμένο το 1866, με άνοιγμα κάμαρας 40 μέτρων και μέγιστο ύψος 19 μέτρων, το γεφύρι της Πλάκας ένωνε επί 150 χρόνια τις δύο όχθες του Αράχθου στα όρια των νομών Ιωαννίνων και Αρτας, μέχρι που κατέρρευσε τον περασμένο Φεβρουάριο, στα «φουσκωμένα» νερά του ποταμού, εν μέσω θεομηνίας. 

Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο «υιοθέτησε» το ιστορικό μνημείο από την πρώτη μέρα και διέθεσε υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό, αποτελούμενο από 26 μέλη ΔΕΠ και 40 διδάκτορες, στη μελέτη των αιτιών της απώλειας και του τρόπου αποκατάστασής του.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων, με επικεφαλής τον διακεκριμένο καθηγητή Μανόλη Κορρέ, έκανε την πρώτη αυτοψία μόλις 4 μέρες μετά το συμβάν και στην πρόδρομη έκθεση που συνέταξε παρουσίασε μια προκαταρκτική προσπάθεια κατανόησης του μηχανισμού κατάρρευσης και τις προτάσεις της για τα βήματα που θα ακολουθήσουν για την αναστήλωση.

Για τα αίτια της κατάρρευσης, που αποκάλυψε τον Μάρτιο το «Εθνος», αναφέρεται πως, πέρα από τη διάβρωση των θεμελίων από την ωστική δράση του ποταμού επί του ανατολικού βάθρου της γέφυρας, καταλυτικό ρόλο έπαιξε και ένας πλάτανος, που είχε αναπτυχθεί δίπλα σε αυτό. Το δέντρο είχε αναπτύξει τις ρίζες του κάτω από έναν ογκόλιθο, στον οποίο είχε εδραστεί το ανατολικό βάθρο της γέφυρας και όταν κατέρρευσε υπό την ισχυρή πίεση του νερού του Αράχθου, λειτούργησε ως μοχλός, πολλαπλασιάζοντας την υδατική δύναμη που ασκούνταν.

Σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση, προτείνεται η «σεμνή» επανάληψη της μορφής που είχε το γεφύρι πριν από την κατάρρευση, με υψηλό βαθμό υλικής αυθεντικότητας, αφού θα χρησιμοποιηθούν τα ίδια τα τμήματά του από την κοίτη του ποταμού. Μεταξύ άλλων, προτείνονται η μελέτη και η κατασκευή ειδικού μεταλλικού ικριώματος που θα γεφυρώσει τις δύο όχθες, εξασφαλίζοντας ευκολία κίνησης μελετητών, εργαζομένων και υλικών, η γεωλογική χαρτογράφηση του δεξιού βάθρου και δειγματοληπτικές γεωτρήσεις και στα δύο βάθρα.

Θα πρέπει να προηγηθεί η τεκμηρίωση συμπεριφοράς της γέφυρας σε διάφορες φάσεις της «ζωής» της, με βάση αφηγήσεις, φωτογραφίες, προηγούμενες αποτυπώσεις, με στόχο να αποκτηθούν στοιχεία για την επιρροή σεισμικών γεγονότων, πρόσφατων επεμβάσεων, ακόμη και του βομβαρδισμού κατά την υποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ
 ethnos.gr